Beroep op overmacht of in stand houden zakelijke relatie?

Het is aannemelijk dat het aantal zakelijke conflicten als gevolg van het coronavirus zal toenemen. Dit is niet omdat de een de ander iets verwijt of vindt dat de ander ‘schuldig’ is, maar eerder omdat de zakelijke relatie – door de financiële gevolgen – onder druk kan komen te staan, omdat een onderneming niet kan ‘leveren’. Iedereen heeft begrip, maar niemand wil de financiële lasten in zijn eentje dragen. Vaak is het ook helemaal niet gewenst dat de zakelijke relatie wordt verbroken. Het zijn de omstandigheden van buitenaf die de relatie en de financiën onder druk zetten. Het is in dit geval de afweging waard of je een beroep wilt doen op overmacht, met al het juridisch gedoe die dat mogelijk met zich meebrengt, of dat je meer belang hecht aan het in stand houden van de zakelijke relatie.

Belangenafweging
In diverse contracten, algemene of specifieke voorwaarden zijn aanvullende en/of afwijkende overmacht-clausules opgenomen. Die zijn vaak bedoeld om bepaalde vormen van overmacht te verruimen of juist te beperken, afhankelijk van de uitkomsten van eerdere onderhandelingen. Uit rechtspraak blijkt dat ‘aangescherpte’ clausules soms averechts kunnen uitpakken: ze zijn beperkend bedoeld en door een rechter juist verruimend uitgelegd of terzijde geschoven, of omgekeerd. Een juist beroep op overmacht beperkt veelal (vervolg)schade, aansprakelijkheden en/of boetes, maar geeft geen uitsluitsel over de toekomstige relatie, andere contractuele verplichtingen en omzetverlies of kostentoename.

De vraag is natuurlijk of het wenselijk is om dergelijke vragen volledig juridisch te gaan uitkloven en uitvechten, terwijl je bij voorkeur de zakelijke relatie in stand wenst te houden en ook de kosten laag wil houden. Gezamenlijk rond de tafel gaan zitten met een procesbegeleider (zakelijke mediator) kan een goede optie zijn. Het doel is om er in één of enkele gesprekken samen uit te komen.